Nhu cầu bức thiết phát triển Công trình Xanh trong phân khúc nhà ở giá thấp và trung bình

Trong bối cảnh trái đất nóng lên và ngày càng nhiều hơn những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đến con người, sự phát triển bền vững là nhiệm vụ quan trọng ảnh hưởng trực tiếp tới thế hệ con người hôm nay và tương lai.

Trong sự phát triển bền vững đó, Công trình Xanh được coi là một phần không thể thiếu trong chiến lược của mỗi Quốc gia. Ở Việt Nam, một quốc gia được dự báo là sẽ phải chịu nhiều thách thức trước vấn đề biến đổi khí hậu. Dù có phản ứng chậm hơn thế giới nhưng từ những năm 2000, nước ta cũng đã có nhiều hoạt động tích cực mà điển hình là việc Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chiến lược Quốc gia về biến đổi khí hậu và Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng Xanh.

Khái niệm Công trình Xanh cũng không còn là điều gì mới trên thế giới nữa khi mà đã từ lâu, rất nhiều nước đã có hệ thống đánh giá Công trình Xanh riêng và phù hợp. Tuy nhiên, tại Việt Nam, vấn đề này vẫn chưa thực sự nhận được sự quan tâm đúng mức. Những giá trị to lớn mà Công trình Xanh mang lại cho người sử dụng, cho chủ đầu cũng như cho toàn bộ nền kinh tế quốc gia nói riêng và sự tồn tại bền vững của toàn cầu nói chung vẫn chưa được nhận thức đầy đủ và đúng đắn tại Việt Nam.

Tại Việt Nam, phần lớn chủ đầu tư, người mua nhà, các sàn giao dịch bất động sản…cũng hiểu khá sai lệch khái niệm Công trình Xanh.

Cách hiểu sai thứ nhất là hiểu Công trình Xanh chỉ đơn giản là nhiều cây xanh. Nhiều cây xanh không phải sai, nhưng nó chỉ là một trong những yếu tố góp phần xanh hoá công trình. Cây xanh đem lại bóng mát và bầu không khí trong lành, vô cùng có tác dụng trong việc điều hoà không khí trong không gian công trình. Tuy nhiên “Xanh” không chỉ đơn giản là như vậy.

Cách hiểu sai thứ hai là Công trình Xanh vô cùng đắt đỏ và chỉ có những toà nhà hạng sang mới có khả năng đạt chuẩn Công trình Xanh. Rất nhiều nhà đầu tư nghĩ rằng Công trình Xanh sẽ có mức chi phí cao hơn 10-30% công trình thường. Điều này là một rào cản không nhỏ cho việc Xanh hoá các công trình tại Việt Nam.

Do sự hiểu chưa đúng này, Công trình Xanh ở Việt Nam nói chung đang phát triển hết sức chậm chạp, không tương xứng với tiềm năng của ngành Xây dựng.

Việt Nam đang đứng trước nguy cơ phải chịu hậu quả nặng nề nhất thế giới từ biến đổi khí hậu. Trong đó, lĩnh vực xây dựng nhà ở dân dụng là một trong những nguyên nhân chính góp phần làm cạn kiệt nhanh chóng nguồn năng lượng và tài nguyên, thải ra một lượng lớn khí nhà kính và gây ra rất nhiều các tác động tiêu cực khác đến môi trường sống của con người. Đặc biệt, nhà ở giá thấp và trung bình - phân khúc lớn nhất trong lĩnh vực xây dựng nhà ở dân dụng tại nước ta, là nguyên nhân chính góp phần làm trầm trọng thêm vấn đề biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp tại Việt Nam hiện nay.

Công trình Xanh phát triển sẽ giúp hạn chế và khắc phục hiệu quả toàn bộ những tác động tiêu cực do lĩnh vực xây dựng nhà ở dân dụng, đặc biệt là với phân khúc nhà ở giá thấp và trung bình gây ra. Đồng thời, Công trình Xanh còn giúp nhà đầu tư thu được nguồn lợi lớn hơn nhiều so với công trình thường về mặt dài hạn, giúp giải quyết gánh nặng về mặt kinh tế cho người dân có thu nhập thấp và trung bình trong xã hội và bảo vệ môi trường sống cho toàn nhân loại. Vì vậy, phát triển Công trình Xanh cho phân khúc nhà ở giá thấp và trung bình là một xu thế tất yếu cho Việt Nam nhằm hướng tới một tương lai phát triển bền vững của quốc gia.

Công trình Xanh trong phân khúc nhà ở giá thấp và trung bình là xu thế/ phong trào mới tại Việt Nam do Capital House tiên phong khởi xướng.

Thực tế tại Việt Nam hiện nay, đa số các giải pháp Công trình Xanh mới chỉ được áp dụng tại các dự án thuộc phân khúc cao cấp, nơi khách hàng sẵn sàng chi trả cao hơn để có được chất lượng sống tốt hơn, trong lành hơn. Tuy nhiên, phân khúc nhà giá thấp và trung bình mới là khu vực tiêu tốn nhiều năng lượng nhất, trong khi khả năng chi trả của người dân lại hạn chế hơn so với các phân khúc trên. Chính sách nhà ở của Việt Nam đang đối diện với áp lực tăng trưởng dân số lớn, đặc biệt tốc độ phát triển dân số đô thị cao và quy mô hộ gia đình ngày càng có xu hướng giảm về số lượng người trên một hộ dân. Dự báo đến năm 2020, dân số thành thị sẽ lên đến 46 triệu, tương đương khoảng 45% dân số cả nước. Ước tính trong vòng 10 năm tới, tổng nhu cầu nhà mới có thể lên đến 5,1 triệu căn trong phân khúc nhà giá thấp và trung bình.

Thực tế, đầu tư Công trình Xanh đòi hỏi suất đầu tư cao hơn, vì vậy trong phân khúc nhà giá thấp và trung bình rất hiếm chủ đầu tư quan tâm tới vấn đề này, mặc dù đây là phân khúc tiêu tốn nhiều năng lượng nhất và ảnh hưởng tới môi trường nhiều nhất. Tuy vậy vẫn có những điểm sáng như Capital House với việc áp dụng các giải pháp xanh vào phân khúc nhà giá thấp và trung bình.

Bộ Xây dựng Việt Nam đánh giá, nhà ở giá thấp và trung bình chưa được quan tâm ứng dụng các thiết kế xanh, công nghệ thông minh và tiết kiệm năng lượng, trong khi đây lại chính là phân khúc có số người sử dụng nhiều nhất, tiêu tốn nhiều năng lượng nhất. Triển khai các giải pháp xanh tại những công trình nhà ở giá thấp và trung bình sẽ tạo nên những cộng đồng phát triển bền vững, bảo vệ môi trường. Đây cũng là định hướng phát triển của Bộ Xây dựng đối với phân khúc nhà ở giá thấp và trung bình tại Việt Nam.

Chương trình Năng lượng sạch USAID Việt Nam đưa số liệu: Công trình Xanh có thể tiết kiệm 50% tiêu thụ năng lượng so với thiết kế ban đầu mà không làm tăng chi phí. Lợi ích rõ ràng nhất của Công trình Xanh là giảm chi phí vận hành (thường chiếm hơn 80% chi phí đầu tư). Qua đó, làm tăng giá trị tài sản, mức hoàn vốn đầu tư nhanh, hấp dẫn khách hàng.

Để thúc đẩy phát triển những Công trình Xanh trong phân khúc nhà ở giá thấp và trung bình, Nhà nước cần kiến thiết những chương trình hỗ trợ ít nhất 20 năm, với các nội dung cụ thể từ tín dụng, từ quỹ đất, từ ưu đãi cho nhà phát triển… Về dài hạn, cần thành lập Ủy ban hoặc Hội đồng nhà ở, theo mô hình công ty, với sự tham gia của đại diện Ngân hàng Chính sách Xã hội, đại diện các bộ, ngành liên quan, doanh nghiệp và vận hành theo quy luật của thị trường.

Công trình Xanh là công trình đạt hiệu quả cao nhất về sử dụng năng lượng, cũng như hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội. Bên cạnh đó, Công trình Xanh còn mang đến cho người dân cuộc sống thoải mái nhất, môi trường sống tốt nhất, có ý nghĩa rất lớn đối với cuộc sống hiện đại. Phát triển Công trình Xanh cho phân khúc này cũng đồng nghĩa với việc giảm thiểu khí nhà kính, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu rất lớn trong đô thị. Vi vậy, xu thế phát triển Công trình Xanh trong phân khúc nhà ở giá thấp và trung bình là một nhu cầu bức thiết tại Việt Nam hiện nay.

Chuyên gia Công trình Xanh Trịnh Tùng Bách - Giám đốc Nghiên cứu & Phát triển Capital House