Được bao bọc bởi rừng già nguyên sinh và ruộng bậc thang tuyệt đẹp, Nậm Đăm là làng của người Dao áo dài tại xã Quản Bạ (Hà Giang). Cộng đồng làng đã phối hợp với tổ chức NGO Caritas (Thụy Sỹ) để chỉnh trang ngôi làng nhằm phát triển du lịch, tăng diện tích canh tác, cải thiện chất lượng cuộc sống, duy trì và phát huy bản sắc. Từ 2002 đến 2015, khoảng 50 ngôi nhà được xây, phục vụ thiết thực đời sống và thúc đẩy du lịch.
Đồ án nhà cộng đồng Nậm Đăm theo mô hình nhà trình tường truyền thống của địa phương kết hợp với tạo hình cách tân nhưng vẫn đảm bảo các tiêu chí: tiết kiệm năng lượng, giá thành rẻ, thi công đơn giản, phù hợp với đời sống – văn hóa – xã hội của người dân bản địa.
Ý tưởng công trình thể hiện tinh thần đổi mới trên nền bản sắc địa phương. Nhà cộng đồng gồm 2 tầng với tường đất dày 80cm, tầng 1 là bếp và sinh hoạt chung, trưng bày giới thiệu sản phẩm thủ công đồng thời có 2 phòng ngủ của gia chủ. Tầng 2 có 3 phòng ngủ cho khách. Khoảng thông tầng và hiên – ban công kết nối không gian linh hoạt, tăng khả năng chiếu sáng tự nhiên và thông gió đối lưu. Đây là ngôi nhà rất thân thiện khi đông ấm còn hè mát.
Nhà có màu sắc, vật liệu thân thiện, vừa lạ vừa quen. Hệ mái vát gấp khúc cách tân tượng trưng cánh én hay nhịp điệu núi đồi. Chim én là biểu tượng may mắn của người Dao, chúng thường làm tổ dưới mái nhà của họ, mang đến niềm vui và sự sống.
Theo đánh giá của Ban giám khảo Giải thưởng Kiến trúc xanh – Spec go green 2015, nhà cộng đồng và homestay Nậm Đăm là một công trình thú vị, xuất phát từ những nghiên cứu nghiêm túc và kĩ càng về vật liệu, kỹ thuật xây dựng và kiến trúc bản địa nhưng lại xuất hiện một điểm phá cách, đó là sự biến đổi về tạo hình mái. Điều đó, đã mang lại dấu ấn đặc biệt cho công trình – thổi sức sống mới, vận mệnh mới cho ngôn ngữ kiến trúc truyền thống.
Cùng ngắm những hình ảnh về công trình đạt giải Kiến trúc xanh năm 2015-2016 do hai kiến trúc sư Nguyễn Duy Thanh, Hoàng Thúc Hào và cộng sự thiết kế:
Bảo Bình (Tổng hợp)
